{"id":3691,"date":"2021-05-21T09:02:19","date_gmt":"2021-05-21T09:02:19","guid":{"rendered":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/?p=3691"},"modified":"2022-01-31T11:16:00","modified_gmt":"2022-01-31T11:16:00","slug":"ustun-zekali-cocuk-nasil-kesfedilir","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/tr-blog\/ustun-zekali-cocuk-nasil-kesfedilir","title":{"rendered":"\u00dcst\u00fcn Zekal\u0131 \u00c7ocuk Nas\u0131l Ke\u015ffedilir?"},"content":{"rendered":"\t\t
Ebeveynler, ilk \u00e7ocukluk d\u00f6neminden itibaren \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n vermi\u015f oldu\u011fu tepkileri daha yak\u0131ndan g\u00f6zlemleyip asl\u0131nda \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 tan\u0131maya ba\u015flarlar. Bu tan\u0131ma s\u00fcreci i\u00e7erisinde ailelerin akl\u0131nda pek \u00e7ok soru i\u015fareti olur. Bunlardan en s\u0131k kar\u015f\u0131la\u015f\u0131lan\u0131 ise \u2018Acaba \u00e7ocu\u011fum \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 m\u0131?\u2019 sorusudur. Elbette her \u00e7ocuk \u00f6zel ve biriciktir. Ancak baz\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n zeka ve alg\u0131 d\u00fczeyi di\u011fer \u00e7ocuklara g\u00f6re belirgin farkl\u0131l\u0131klar g\u00f6sterdi\u011fi bilimsel olarak kan\u0131tlanm\u0131\u015ft\u0131r. \u00dcst\u00fcn zekal\u0131 olan \u00e7ocuklara ili\u015fkin soru i\u015fareti olu\u015fturabilecek belirli davran\u0131\u015f \u00f6r\u00fcnt\u00fcleri vard\u0131r ancak sadece bu davran\u0131\u015flar\u0131n \u00f6r\u00fcnt\u00fclerinin g\u00f6zlemleniyor olmas\u0131 her zaman \u00e7ocu\u011fun \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 oldu\u011funu g\u00f6stermez. Bunun i\u00e7in \u00fclkemizde 5-6 ya\u015f itibariyle uygulanan ge\u00e7erlili\u011fi ve g\u00fcvenilirli\u011fi test edilmi\u015f Wisc-R 3-4 ve Stanford Binet zeka testleri yap\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>
Elbette her ebeveynin \u00e7ocu\u011fu i\u00e7in bilimsel bir zeka testi uygulamas\u0131 yapt\u0131rmas\u0131 gerekmez. \u00dcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar \u00e7o\u011fu zaman, kendilerini di\u011fer \u00e7ocuklardan ay\u0131rt etmemize yard\u0131mc\u0131 olan belirli \u00f6zellikler ta\u015f\u0131rlar. G\u00fcnl\u00fck hayatta, oyun oynarken ya da e\u011fitim \u00f6\u011fretim s\u0131ras\u0131nda fark etti\u011fimiz ay\u0131rt edici davran\u0131\u015f farkl\u0131l\u0131klar\u0131, \u00e7ocu\u011fumuzun \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlamam\u0131za ve bunu \u00f6\u011frenmek i\u00e7in ad\u0131m atmam\u0131z gerekip gerekmedi\u011fine karar vermemize yard\u0131mc\u0131 olur. Peki \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n \u00f6zellikleri nelerdir?<\/p>
\u00dcst\u00fcn zekaya sahip olan \u00e7ocuklar\u0131n di\u011fer ya\u015f\u0131tlar\u0131na g\u00f6re geli\u015fimsel \u00f6zellikleri daha h\u0131zl\u0131d\u0131r. Buna ba\u011fl\u0131 olarak \u00e7ocu\u011funuzun \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 olabilece\u011finin ipu\u00e7lar\u0131 \u015fu \u015fekildedir:<\/p>
\u00dcst\u00fcn zekaya sahip olan bir \u00e7ocuk kendi ya\u015f\u0131tlar\u0131 i\u00e7erisinde bili\u015fsel, duygusal \u00f6zellikleri ile di\u011ferlerinden mutlaka farkl\u0131l\u0131k g\u00f6sterecektir. Bu sebeple kendi ya\u015f grubu i\u00e7erisinde g\u00f6zlemler yaparak \u00fcst\u00fcn zekaya dair belirtileri daha do\u011fru bir \u015fekilde fark edebiliriz. \u00dcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n tespitinde kesin sonu\u00e7 elde etmemizi sa\u011flayan \u015feyler ise, \u00e7ocuklara y\u00f6nelik olarak haz\u0131rlanan \u00f6zel zeka testleridir. \u00dcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocu\u011fun tespitinde yayg\u0131n olarak kullan\u0131lan testler \u015fu \u015fekildedir.<\/p>
Amerikal\u0131 bir psikolog olan Dr. David Wescler\u2019in 1939 y\u0131l\u0131nda geli\u015ftirdi\u011fi WISC-R zeka testi, 6 ila 16 ya\u015f aras\u0131ndaki \u00e7ocuklar\u0131n zeka puanlar\u0131n\u0131 \u00f6l\u00e7meye yard\u0131mc\u0131 olan bir testtir. Yakla\u015f\u0131k olarak 1 saat s\u00fcren WISC-R zeka testi, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde g\u00fcvenilirli\u011fi en y\u00fcksek zeka testlerinden bir tanesi olarak kabul edilir. Bu zeka testi ile \u00e7ocu\u011fun belirli yetenek ve yatk\u0131nl\u0131klar\u0131 belirlenebilir.<\/p>
\u0130lk olarak Alfred Binet ve Theodore Simon taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen ve 1903 y\u0131l\u0131nda yay\u0131mlanan bu zeka testi, daha sonra Stanford \u00dcniversitesi\u2019nde geli\u015ftirilip uyarlanarak Stanford Binet zeka testi olarak yayg\u0131nla\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. 2 ya\u015f\u0131ndan itibaren her \u00e7ocuk i\u00e7in uygulanabilen bu zeka testi, \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n belirlenmesinde b\u00fcy\u00fck bir rol oynar. Stanford Binet zeka testi, k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuklarda yakla\u015f\u0131k olarak 30 dakika s\u00fcrer.<\/p>
A\u00e7\u0131l\u0131m\u0131 Evaluation of Potential Creativity olan EPoC testi, 5 -12 ya\u015f aras\u0131ndaki \u00e7ocuklarda s\u0131rad\u0131\u015f\u0131 ve yarat\u0131c\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnme yetene\u011fini \u00f6l\u00e7meye yarayan bir zeka testidir. Bu test, \u00fcst\u00fcn zeka d\u0131\u015f\u0131nda yarat\u0131c\u0131l\u0131k seviyesi ve yetene\u011fi de \u00f6l\u00e7t\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in, ebeveynler taraf\u0131ndan s\u0131k\u00e7a tercih edilir.<\/p>\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t
Konuyla ilgili ilk literat\u00fcr \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131nda \u201c\u00fcst\u00fcn zeka\u201d ve \u201c\u00fcst\u00fcn yetenek\u201d aras\u0131ndaki belirleyici fark olarak IQ testlerinden al\u0131nan sonu\u00e7lar oldu\u011fu bildirilmi\u015ftir. \u00c7a\u011fda\u015f bili\u015fsel ve e\u011fitim teorisyenlerine g\u00f6re kavramlar\u0131n birbirini kapsad\u0131\u011f\u0131 alanlar\u0131n oldu\u011fu dolay\u0131s\u0131yla birbirleri aras\u0131nda \u00e7ok boyutlu ili\u015fkilere sahip oldu\u011fu belirtilmektedir.<\/p>
G\u00fcney Kaliforniya \u00dcniversitesi (USC) taraf\u0131ndan (2) Amerikan Ulusal \u00dcst\u00fcn Yetenekli \u00c7ocuklar Derne\u011fi (NAGC – National Association for Gifted Children) ile y\u00fcr\u00fct\u00fclen bir anket raporunda \u00f6\u011fretmenlerin y\u00fczde 32’si g\u00fcn\u00fcm\u00fczde \u00fcst\u00fcn yetenekli \u00f6\u011frencileri nas\u0131l belirleyeceklerini ve yeti\u015ftireceklerini bilmelerinin \u00f6neminden bahsedilmektedir.<\/p>
Ayn\u0131 anket raporunda ayr\u0131ca \u00f6\u011fretmenlerin y\u00fczde 73’\u00fcn\u00fcn \u00fcst\u00fcn \u00f6\u011frencilerinin s\u0131k\u0131ld\u0131\u011f\u0131na ve d\u00fczeylerine g\u00f6re yeterince geli\u015ftiremediklerine inand\u0131\u011f\u0131n\u0131 ortaya koymu\u015ftur. Bu \u00f6\u011fretmenlerin y\u00fczde 77’si de s\u0131n\u0131flar\u0131ndaki \u00fcst\u00fcn \u00f6\u011frencilerin ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131n ikinci planda kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtmi\u015ftir.<\/p>
\u00dcst\u00fcn zekal\u0131 bir \u00f6\u011frenciyi belirlemek i\u00e7in kesin bilimsel bir uygulama hen\u00fcz yoktur. Bir \u00f6\u011fretmenin, belirli bir \u00f6\u011frencinin \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 oldu\u011funu veya y\u00fcksek ba\u015far\u0131 potansiyeline sahip oldu\u011funu g\u00f6steren hem olumlu hem de olumsuz davran\u0131\u015f \u00f6zelliklerini tan\u0131yabilmesi i\u00e7in \u00fcst\u00fcn yetenekli zekal\u0131 \u00f6\u011frenciler konusunda e\u011fitimli ve deneyimli olmas\u0131 gerekti\u011fi bildirilmi\u015ftir.<\/p>
K\u0131saca; \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n belirlenebilmesinde ilk g\u00f6zlem ebeveynlerin fark\u0131ndal\u0131klar\u0131 sonra da sadece belirli testlere ba\u011fl\u0131 kalmak yerine en do\u011fru sonuca ula\u015fmak i\u00e7in bir alan uzman\u0131na ba\u015fvurup gerekli g\u00f6zlemlerin yap\u0131lmas\u0131 olarak belirtilebilir.<\/p>
Erken \u00e7ocukluk d\u00f6nemi i\u00e7erisinde \u00e7ocuklar\u0131m\u0131zda bu durumu en iyi g\u00f6zlemleyebilece\u011fimiz alanlardan birisi oyunlard\u0131r. Oyun i\u00e7erisinde \u00e7ocuklar\u0131n kurmu\u015f oldu\u011fu bili\u015fsel \u00f6r\u00fcnt\u00fcler, kelime haznelerinin geni\u015fli\u011fi, okuma, okuma yazma ve \u00f6\u011frenme meraklar\u0131n\u0131n fazla olmas\u0131 erken fark edilebilecek ipu\u00e7lar\u0131 aras\u0131ndad\u0131r. Ancak bu davran\u0131\u015f \u00f6r\u00fcnt\u00fclerinin bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131layan her \u00e7ocu\u011fun \u00fcst\u00fcn zekaya sahip olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurularak sadece g\u00f6zlemlerin yetersiz oldu\u011funu s\u00f6yleyebiliriz.<\/p>
Alanla ilgili yap\u0131lan ara\u015ft\u0131rmalar (1), \u00fcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n oyunlar\u0131n\u0131n genellikle ya\u015f\u0131tlar\u0131n\u0131n oyunlar\u0131ndan daha karma\u015f\u0131k yap\u0131da oldu\u011funu g\u00f6stermektedir. Bu yetenekli k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuklar, ya\u015f\u0131tlar\u0131na g\u00f6re karma\u015f\u0131k kurallara sahip oyunlar\u0131 uzun s\u00fcreler boyunca (bazen haftalarca) oynayabilirler. Kapsaml\u0131 karma\u015f\u0131k olaylar ve karakterizasyonlarla dramatik ve yarat\u0131c\u0131 oyunlar yaratabilirler. Bunun \u00e7ocuklar \u00fczerinde hem olumlu hem de dikkat edilmeyi gerektiren etkileri olabilir. Oyun, \u00e7ocuklar\u0131n d\u00fcnyay\u0131 anlamland\u0131rma yollar\u0131ndan biridir. \u00dcst\u00fcn zekal\u0131 \u00e7ocuklar karma\u015f\u0131k oyunlar\u0131, \u00e7evrelerinde alg\u0131lad\u0131klar\u0131 karma\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131 anlamland\u0131rmak i\u00e7in kullan\u0131rlar. Bu \u00e7ocuklar, yo\u011fun i\u015fleyi\u015fi ve kurallar\u0131 takip edemeyen di\u011fer \u00e7ocuklarla kompleks oyun oynamaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131nda di\u011fer \u00e7ocuklar\u0131n kendilerinden uzakla\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 hissedebilirler. Bu durum \u00e7ocuklar i\u00e7in zorlay\u0131c\u0131 olabilir. \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00f6nerisi olarak; kompleks oyunlar i\u00e7in kendilerinden b\u00fcy\u00fck ve ya\u015f\u0131t \u00e7ocuklarla bir grup; fiziksel becerileri i\u00e7eren oyunlar i\u00e7in de kendi ya\u015flar\u0131na yak\u0131n \u00e7ocuklardan olu\u015fan bir grup olu\u015fturabilir. Alternatif olarak da sadece kendilerine benzer \u00e7ocuklardan olu\u015fan bir oyun grubu olu\u015fturmak olabilir. \u00dcst\u00fcn zekal\u0131 \u00f6\u011frenciler i\u00e7in a\u015fa\u011f\u0131daki etkinlikler uygulanabilir.<\/p>
\u0130\u00e7erik Tablosu Ebeveynler, ilk \u00e7ocukluk d\u00f6neminden itibaren \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n vermi\u015f oldu\u011fu tepkileri daha yak\u0131ndan g\u00f6zlemleyip asl\u0131nda \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 tan\u0131maya ba\u015flarlar. Bu tan\u0131ma s\u00fcreci i\u00e7erisinde ailelerin akl\u0131nda pek …<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":3748,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"elementor_header_footer","format":"standard","meta":{"inline_featured_image":false,"footnotes":""},"categories":[116],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3691"}],"collection":[{"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3691"}],"version-history":[{"count":4,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3691\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":5743,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3691\/revisions\/5743"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3748"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3691"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3691"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/mecokullari.k12.tr\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3691"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}