Analitik düşünme, problemleri çözerken sistematik bir yol izleyebilme yeteneğidir. Kişinin sosyal, mesleki ve entelektüel yaşamını etkileyen bir düşünme yapısı olan bu beceriye sahip bireyler, bir problemi tümdengelim yöntemi ile alt başlıklara ayırarak, probleme sebep olabilecek her bir olasılığı değerlendirir ve eldeki verilerle birleştirip çözüme ulaşırlar.
Analitik beceriler, kişinin analitik düşünme yoluyla verileri toplamasına, düzenlemesine, görselleştirmesine ve değerlendirmesine olanak sağlar.
Analitik düşünme becerisi gelişmiş kişiler, mantık- muhakeme gerektiren konularda daha başarılıdırlar. Sorgulayıcı yönleri de gelişmiş olduğu için, doğruluğu kanıtlanmamış bilgilere düşünmeden inanmazlar. Merak duyguları kuvvetli olan bu kişiler, aynı zamanda olayların bir sonraki adımını tahmin etmede de iyidirler. Yaratıcı cevapları ve akıllıca ortaya koyabilecekleri çözümleri vardır. Bu yönüyle sosyal hayatta olduğu gibi akademik hayatta ve çalışma hayatında da diğerlerinden sıyrılarak öne çıkmayı başarırlar.
Mantıksal akıl yürütmeyi oldukça başarılı kullanan bu kişiler, daha az hata yaparlar ve karşılaştıkları zorluklar karşısında daha dirençli davranabilirler. Araştırma yönleri kuvvetlidir, araştırmaları sonucunda elde ettikleri verileri başarıyla analiz ederek tahminlerde bulunur ve kolayca problemin çözümüne ulaşırlar.
Analitik düşünme becerisi gelişmiş olan kişiler, aşağıdaki beceri alanlarında gözle görülür şekilde ileridedir:
Karmaşık problemlerin üstesinden gelme konusunda iyi olan analitik düşünürler, ekipleri içerisinde lider olarak öne çıkmayı başarırlar. Yeniliğe açıktırlar ve takım arkadaşlarının yeni fikirleri benimsemelerine ve ileri görüşlü olmaları için cesaret toplamalarına önayak olurlar.
Analitik düşünme yeteneği kişiye, öngörülü olma özelliği kazandırır. Analitik düşünme becerisi gelişmiş kişiler, sonucu tahmin etmede ustadırlar, bu yönüyle ürün veya hizmet üretirken geliştirme aşamasında en uygun planlamayı yapabilirler. Neyin öncelikli olduğunu iyi bilirler ve sıralama yaparken takım arkadaşlarına yol gösterme konusunda öncü olabilirler. Problemler karşısında ümitsizliğe kapılmak yerine aksiliklere ve başarısızlıklara birer öğrenme fırsatı olarak yaklaşırlar. Var olan problemin çözümü için geçmişten öğrendikleri ile yeni öğrendiklerini sentezleyerek sorunun özüne inerler ve mantıklı bir çözüm üretirler.
Analitik düşünceyi karşılaşılan problemlerde uygularken kullanılan teknikler vardır. Analitik düşünen bir birey öncelikle eleştirel düşünür. Karşılaştığı her bir durum, olay veya olguya yaklaşımında her zaman şüphecidir. Üzerine düşünmeden kolay kolay kabul etmez, doğrulayıcı kanıtlar görmek ister. Araştırmalar yapar, analiz eder, ulaştığı verileri sınıflandırarak birleştirerek çözüme ulaşır.
Kişinin yaşamında bu denli öneme sahip olan analitik düşünceyi geliştirmek için, günlük yaşamda sıkça karşılaşılabilecek basit yöntemler uygulanabilir, sürükleyici sinema filmleri, iç içe geçmiş olaylar sarmalı içeren kitaplar, karmaşık matematik problemleri, çeşitli strateji oyunları bu amaçla kullanılabilir. Ayrıca detaylara dikkat etmek, yeniliklere ve öğrenmeye açık olmak da analitik düşünme becerisini geliştirmede etkili olacaktır.
